เมื่อเดือนธันวาคมปลายปีที่ผ่านมา ผมได้รับการเชิญชวนจาก กองการตลาดของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยภูมิภาคภาคตะวันออกเดินทางไปเยือนเมืองคู่แฝดตามรอย เจ้าพระยาอภัยภูเบศร(ชุ่ม อภัยวงศ์)จากจังหวัดปราจีนบุรีสู่เมืองพระตะบองในประเทศกัมพูชาเพราะทั้งสองจังหวัดนี้มีลักษณะทางภูมิประเทศและประวัติศาตร์ที่ผ่านมาคล้ายคลึงกันจนเปรียบเสมือนกับสองเมืองคู่แฝด สำหรับประวัติศาสตร์ไทยในเรื่องของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) (คำว่าอภัยภูเบศร เป็นตำแหน่งไม่ใช่ชื่อคน) เมื่อประมาณ100 ปีที่ผ่านมา ท่านเคยเป็นผู้สำเร็จราชการเมืองพระตะบองในช่วงเวลาที่เมืองพระตะบองยังเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสยาม ต่อมาภายหลังสยามได้เสียดินแดนส่วนนี้ไปให้กับฝรั่งเศสและจากบันทึกของท่านเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) ท่านได้กล่าวไว้ว่า การที่ท่านไม่ย้ายไปอยู่ในกรุงเทพฯ เนื่องจากเป็นห่วงชาวบ้านที่อพยพตามมาตั้งแต่ครั้งยังอยู่เมืองพระตะบองด้วยกัน โดยตอนที่ท่านอพยพมามีชาวบ้านตามมาด้วยเกือบทั้งเมือง บางกลุ่มเดินทางแยกย้ายไปตั้งรกรากกันที่บุรีรัมย์ เนื่องจากปราจีนบุรีตอนนั้นมีแต่ป่า ซึ่งเทียบกับเมืองพระตะบองแทบไม่ได้ เพราะพระตะบองสมัยนั้นรุ่งเรืองและเป็นเมืองใหญ่ที่รองมาจากกรุงเทพฯ จากนั้นเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) จึงได้ทำการอพยพครอบครัวพร้อมชาวบ้านจำนวนไม่ต่ำกว่า 1,000 คน...
